Τα συναισθήματα αποτελούν φυσιολογικές εκφάνσεις του ανθρώπινου ψυχισμού. Τα συναισθήματα θεωρούνται θεμελιώδους σημασίας, καθώς συμβάλλουν καθοριστικά σε διάφορες γνωστικές λειτουργίες, όπως η αντίληψη, η μάθηση, η μνήμη, η προσοχή. Τα βασικά συναισθήματα είναι πέντε: χαρά, λύπη, φόβος, θυμός.
Τα βασικά συναισθήματα είναι πέντε: χαρά, λύπη, φόβος, θυμός. Λέγονται βασικά γιατί δεν αναλύονται περισσότερο σε άλλα. Για παράδειγμα η ντροπή, μπορεί να έχει μέσα της και φόβο και θυμό. Το άγχος είναι κατάσταση, που το συναίσθημά της είναι ο φόβος. Αντιπροσωπεύουν επίσης κατηγορίες. Για παράδειγμα στο φάσμα του θυμού υπάρχει η απλή ενόχληση, όπως και η οργή.
Τα συναισθήματα τα νιώθουμε ως σωματικές αντιδράσεις. Τα νιώθουμε δηλαδή στο σώμα μας. Στο θυμό μπορεί να κοκκινίζουμε, στο φόβο να ιδρώνουμε, να χτυπά η καρδιά μας, στη χαρά να νιώθουμε μια ζεστασιά. Και βέβαια αντικατοπτρίζονται στο πρόσωπό μας, ακόμα και αν δεν το δείχνουμε.
Γιατί είναι σημαντικό να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας;
Ένα συναίσθημα που αγνοούμε, ή δεν εγκρίνουμε που το έχουμε, δεν είναι ένα συναίσθημα που θα φύγει μόνο του γι αυτούς τους λόγους. Απλά θα μείνει μέσα μας και θα ζητά συνεχώς να έρθει στην επιφάνεια, ή θα έρχεται με τρόπους τους οποίους δεν ελέγχουμε. Μπορεί να γυρίσει ως σύμπτωμα, ως άγχος, κατάθλιψη, εξάρτηση από ουσίες και ψυχοσωματικά. Πολλοί άνθρωποι φοβούνται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, κυρίως τα δύσκολα, όπως το θυμό επειδή τον μπερδεύουν με την επιθετικότητα. Ο θυμός δεν είναι επιθετικότητα όμως. Επιθετικότητα είναι ο τρόπος που διαλέγουμε να τον εκφράσουμε. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι, και να μάθουμε να το κάνουμε λειτουργικά, είναι από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του;
Στα μικρά παιδιά, χρειάζεται να “διδάξουμε” τα συναισθήματα, να εξηγήσουμε δηλαδή ότι αυτό που νιώθει αυτή τη στιγμή είναι φόβος, όπως ακριβώς εξηγούμε ότι αυτό είναι ένα ποτήρι. Τα παιδιά δε γεννιούνται γνωρίζοντας τα συναισθήματά τους, ούτε ξέρουν ότι αυτό που νιώθουν είναι συναίσθημα, ούτε γνωρίζουν το όνομά του. Πρέπει να τα πάρουμε από το χεράκι και να τους τα δείξουμε. Επειδή όταν νιώθουν κάτι, κυρίως όταν είναι έντονο, αυτό με το οποίο είναι σε επαφή εκείνη την ώρα, είναι τα σωματικά τους ερεθίσματα. Νιώθουν για παράδειγμα να τρέμουν, να παγώνουν, να μαζεύονται, αλλά δεν ξέρουν ότι αυτό είναι φόβος. Και μπορεί να φοβούνται που έχουν αυτές τις σωματικές αντιδράσεις, μη ξέροντας τι να κάνουν με αυτές. Για το λόγο αυτό, χρειάζονται έναν ενήλικα να τους πει, φοβάσαι, είναι εντάξει.
Το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε μετά από αυτό είναι να μην τα μαλώσουμε ή τα κρίνουμε επειδή νιώθουν όπως νιώθουν. Δεν υπάρχουν καλά ή κακά συναισθήματα. Υπάρχουν ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήματα. Αλλά όλα τα έχουμε για κάποιο λόγο, και αν νιώθουμε έτσι, είναι εντάξει. Χρειάζεται λοιπόν να πούμε στα παιδιά, έχεις θυμώσει, έχεις δίκιο.
Αφήνουμε χώρο και χρόνο στο παιδί να βιώσει το συναίσθημά του, δεν σπεύδουμε να το βγάλουμε από το δυσάρεστο συναίσθημα. Συνήθως τα συναισθήματα κάνουν μια κορύφωση και μετά ξεφουσκώνουν μόνα τους. Δίνουμε το δικαίωμα στα παιδιά να ζήσουν τα συναισθήματά τους, όσο και αν δε μας αρέσουν, και τα βοηθάμε απλά να τα παρατηρούν ενώ τα νιώθουν.
Αν αυτή η διαδικασία δεν είναι αρκετή για το παιδί, τα βοηθάμε να βρούνε λειτουργικούς τρόπους να τα εκφράσουν και να τα αποφορτίσουν (να πουν τι νιώθουν, να το ζωγραφίσουν, να παίξουν συμβολικό παιχνίδι) εξηγώντας ότι το να κάνουν κακό σε άλλους ή στον εαυτό τους, δε μπορεί να είναι μια λύση.
Άρθρο της : Ειρήνης Γεωργίου, MSc. Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt – @freeyourmindpsychotherapy
Με την σειρά παιχνιδιών Εξυπνούλης Συναισθηματική Μάθηση μεγαλώνουμε παιδιά με συναισθηματική νοημοσύνη καθώς επιτρέπουν στο παιδί να μάθει μέσα από το παιχνίδι ποια είναι τα συναισθήματα του, πώς να τα βιώσει και να τα εκφράσει. Αυτό ακριβώς κάνει και το παιχνίδι «ΕΞΥΠΝΟΥΛΗΣ ΜΙΛΩ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΟΥ» μαθαίνουμε στα παιδιά για το κάθε συναίσθημα που αισθανόμαστε και πως αυτά αλλάζουν την όψη του προσώπου μας. Αυτό το παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να ταυτιστούν με τα συναισθήματα των άλλων, να εξερευνήσουν τα δικά τους και να συνδέσουν το κάθε συναίσθημα με μια έκφραση στο πρόσωπό τους.
{field 3}
